تربیت کودک از چه سنی شروع میشود

تربیت کودک از چه سنی شروع میشود

تربیت کودک را از چه سنی باید شروع کنیم؟ سن طلایی تربیت کودک چند سال است؟ اینها سوالات متداولی هستند که والدین با بچه دار شدن به عنوان دغدغه ی فکری با آن مواجه اند. در این مقاله در مجله تخصصی بانوان در سایت پرشین لیدی به بررسی این موضوع می پردازیم با ما همراه باشید.

تربیت کودک یک مسئله مهم در رشد و توسعه کودکان است. تربیت کودک از سنین بسیار کوچکی شروع می‌شود و نیاز به توجه ویژه در هر مرحله‌ای از رشد و توسعه دارد. تربیت کودک یک فرآیند پیوسته است که از لحظه‌ای که کودک به دنیا می‌آید شروع می‌شود. اما برای آسانی بحث، می‌توان تقسیم‌بندی شروع تربیت کودک را به سه دوره‌ی اصلی زیر تقسیم کرد:

• دوره شیرخوارگی (از تولد تا ۲ سالگی): در این دوره، تربیت کودک بیشتر بر روی تأسیس ارتباط عاطفی قوی با کودک، تأمین نیازهای اساسی مانند تغذیه، خواب، تمیز شدن و ایمنی، تشویق به تحرک و توسعه حرکتی، ارائه محیط غنی حسی و ارتباط فعال با کودک تمرکز دارد.
• دوره کودکی (از ۲ تا ۶ سالگی): در این دوره، تربیت کودک بر روی توسعه زبانی، شناختی و اجتماعی، تقویت مهارت‌های اجتماعی و خودکنترل، حمایت از خلاقیت و خودآموزی، تربیت مهارت‌های انتظامی و توجه به نیازهای فیزیکی و عاطفی کودک تمرکز دارد.
• دوره دبستان (از ۶ سالگی به بالا): در این دوره، تربیت کودک بر روی توسعه تحصیلی، اجتماعی و اخلاقی، تربیت مهارت‌های مطالعه و تحقیق، تقویت مهارت‌های ارتباطی و همکاری، ارائه محیطی مناسب برای توسعه استعدادها و رشد شخصیتی کودک تمرکز دارد. به هر حال، باید توجه داشت که تربیت کودک یک فرآیند پیچیده است و هر کودک در سن و مراحل توسعه‌ای خاص خود قرار دارد.

اصول کلی در تربیت کودک

همانطور که گفتم، تربیت کودک یک فرآیند پیوسته است و نیاز به توجه و تغییرات مداوم دارد. برخی اصول کلی که در تربیت کودک می‌توان در نظر گرفت عبارتند از:

• ارتباط مثبت: برقراری ارتباط مثبت و صمیمی با کودک، ابراز علاقه، پذیرش و حمایت از کودک، توجه به نیازها و احساسات کودک از جمله اصول مهم در تربیت است.
• تقویت مثبت: استفاده از تقویت مثبت به عنوان روش تربیتی، به ارائه پاداش‌ها و تشویق‌ها برای رفتارهای مثبت کودک می‌پردازد و کودک را به تکرار آن رفتارها تشویق می‌کند.
• مدیریت و مراقبت: ایجاد ساختار و مرتب بودن در زندگی روزمره کودک، تعیین مرزها و قوانین و تشویق به توانمندی‌ها و مهارت‌های مدیریت خود در کودک اهمیت دارد.
• الگوی مثبت: برای تربیت کودک، خودِ ما به عنوان والدین الگوی مثبتی برای کودکمان هستیم. بنابراین، مهم است که ما با رفتار و عملکرد خود الگویی مثبت برای کودکانمان باشیم.
• احترام به حقوق کودک: تربیت کودک باید بر احترام به حقوق کودکان بنا شده باشد، از جمله حق به توسعه، آموزش، عدالت و حفظ حریم شخصیت کودک.

مهمترین نکته در تربیت کودک این است که هیچ روش یک‌اندازه‌ای برای همه کودکان وجود ندارد. هر کودک دارای خصوصیات، نیازها و توانایی‌های خاص خود است. 

مراحل تربیت کودک

تربیت کودک یک فرآیند طولانی است که از زمان تولد شروع می‌شود و تا سن بزرگسالی ادامه می‌یابد. در طول این مسیر، کودک با رشد و توسعه فیزیکی، شناختی، اجتماعی و عاطفی مواجه می‌شود. هر کودک یک فرد منحصر به فرد است و سن تربیت کودک و زمانی که می‌توان به تربیت کودک پرداخت، در مطالب مختلف به طرق متفاوت بیان شده است. در ادامه، به بررسی این موضوع می‌پردازم:

برخی منابع آموزشی بیان می‌کنند که سن تربیت کودک در دوره ۲ تا ۳ سالگی است. در این مرحله، کودک شروع به حرف زدن می‌کند و رشد کلامی او روز به روز افزایش می‌یابد. بنابراین، تعیین قوانین و چهارچوب‌های مشخصی برای کودک در این سن توصیه می‌شود. در این مرحله، رفتارهای لجوجانه و بهانه‌گیری در کودک قابل مشاهده است و او کم کم در حال یادگیری شخصیت مستقل است.

در برخی منابع دیگر، ذکر شده است که بهترین سن برای تربیت کودک دوازده سال اول زندگی اوست. در این دوره، کودک با بحران‌های مهمی در زندگی خود روبرو می‌شود و تأثیر برخورد والدین بر شخصیت آینده او قابل توجه است.

تربیت کودک در دوران نوزادی (تولد تا یک سالگی- تربیت کودک تا ۲ سالگی):

در این دوره، کودک در مرحله اول زندگی خود قرار می‌گیرد. تربیت کودک در این مرحله بیشتر درگیر مراقبت‌های فیزیکی مانند تغذیه، خواب، تعویض پوشک و ارتباط مادر و کودک است. آموزش‌های مرتبط با نوزادی می‌تواند به مادران و پدران کمک کند تا بهترین روش‌های مراقبت از نوزاد را درک و اجرا کنند.

کودک تا قبل از یک سالگی به خوبی نمی تواند با محیط اطراف خود ارتباط برقرار کند و توانایی محدودی خواهد داشت اما رفتار شما و نحوه ارتباط برقرار کردن شما با کودک بسیار مهم است و بر روی شخصیت آینده کودک و نوع نگاه او به آینده تاثیر زیادی خواهد داشت.

درک شخصیت و خلق و خوی کودک یکی از اصلی ترین شیوه های تربیتی مناسب کودکان است که سبب شناسایی بهتراستعدادها و تمایلات کودکان نیز می شود.

برای تربیت نوزاد خود قبل از یک سالگی، موارد زیر را می‌توانید در نظر بگیرید:

• برقراری ارتباط و ارائه محیط مطمئن: نوزادان در این دوره از زندگی به خاطر نیاز به امنیت و راحتی، باید احساس کنند که در کنار شما مطمئن هستند. برای این منظور، تمرکز خود را بر فراهم کردن یک محیط امن و مهربان برای نوزادتان قرار دهید و همیشه در کنار او باشید.
• مراقبت و تغذیه مناسب: نوزادان نیاز به مراقبت و تغذیه صحیح دارند. برنامه روزانه‌ای برای تغذیه، خواب و بهداشت نوزاد خود تنظیم کنید و به روال آن پایبند باشید. ضمناً، برای اطلاعات دقیقتر در این زمینه، می‌توانید با پزشک یا مشاور تغذیه کودک مشورت کنید.
• تعامل و ارتباط بین شما و نوزاد: در این دوران، تعاملات ساده‌ای مانند صحبت کردن با صدای بلند و واضح، خواندن کتاب‌ها، نمایش اشیا رنگارنگ، و نشان دادن عکس‌ها به نوزادتان می‌تواند به توسعه زبان و ارتباط آنها کمک کند.

در ادامه به برخی از این نیروها و توانایی‌هایی که با بازی کردن تقویت می‌شوند، اشاره می‌کنم:

• تحریک اولیه‌ی رشد مغز : در کودکی نقش مهمی ‌در تمام سنین رشد کودک بازی میکنند و در میزان یادگیری و هوش کودک تاثیر گذار هستند.
• رشد جسمی و حرکتی: بازی کردن باعث تحرک بدنی کودک می‌شود و عضلات و سیستم حرکتی او تقویت می‌شود. این فعالیت‌ها می‌توانند به توسعه مهارت‌های حرکتی‌ مانند پرش، راه رفتن، بالا و پایین کردن کمک کنند.
• تقویت هوش و یادگیری: بازی کردن به کودکان کمک می‌کند تا مهارت‌های شناختی و هوشی خود را تقویت کنند. این فعالیت‌ها شامل حل مسائل ساده، تمرکز، حلقه‌بازی و آزمایش با اشیاء مختلف است که به توانایی‌های ذهنی و یادگیری کودک کمک می‌کند.
• تقویت مهارت‌های اجتماعی: بازی کردن با دیگران، کودک را به تعامل و همکاری با دیگران عادت می‌دهد و مهارت‌های اجتماعی او را تقویت می‌کند. این شامل مهارت‌هایی مانند به اشتراک گذاشتن، صبر کردن، تعامل مثبت و حل تعارض است.
• توجه به بازی‌های تعاملی: بازی‌ها، می‌توانند توانایی‌های ارتباطی و زبانی کودک را تقویت کنند. به عنوان مثال، نام‌گذاری اسباب‌بازی و بازی با آن می‌تواند به توسعه مهارت‌های کلامی کودک کمک کند. اگر مادر یک اسباب‌بازی را نام‌گذاری کند و در بازی کودک با آن اسباب‌بازی مشارکت کند، بعد از سه ماه فرزند او مهارت‌های کلامی بهتری خواهد داشت. بازی فعالیتی است که کودک متناسب با سن خود انجام می دهد ، بازی نقطه مقابل کار کردن است. بازی یکی از مراحل ضروری در رشد کودک است و به همین دلیل نباید اهمیت بازی کردن در دوران کودکی را نادیده گرفت. بازی کردن برای کودکان در دوران قبل از یک سال، تأثیرات متعددی بر رشد و توانایی‌های آنها دارد. این فعالیت‌ها می‌توانند به تقویت نیروها و توانایی‌های ذهنی و جسمی کودک کمک کنند. 
• انتخاب بازی‌های متناسب با سن: بازی‌ها باید با سطح توانایی و توجه کودک سازگار باشند. انتخاب بازی‌هایی که به مواردی مانند چالاکی، نظم و ترتیب کودک کمک می‌کنند، می‌تواند مفید باشد.

کودک در این مرحله شروع به یادگیری مهارت‌های اجتماعی، زبانی و شناختی می‌کند. شروع آموزش مهارت‌های ابتدایی مانند تعداد، رنگ‌ها، حروف الفبا و نوشتن اسامی خودش. بطور کلی، دوران اولیه تربیت کودک (از تولد تا دو سالگی) بسیار حساس و مهم است. در این مرحله، کودک در حال یادگیری مهارت‌های اساسی فیزیکی، شناختی و اجتماعی است.

در ادامه، به برخی از نکات و رفتارهای مهم در این دوره اشاره می‌کنم:

توجه به نیازهای فیزیکی: در این دوره، تامین نیازهای اساسی مانند تغذیه، خواب، تمیز شدن و ایمنی برای رشد سالم کودک بسیار مهم است. به موقع و متناسب با نیازهای کودک غذا و آب به او ارائه دهید و به شیوه‌های سالم تغذیه و روتین خواب کودک توجه کنید.

ارتباط و محبت: ارتباط مؤثر و محبت با کودک در این دوره از اهمیت بالایی برخوردار است. این ارتباط می‌تواند از طریق پوشش دادن نیازهای عاطفی کودک، پاسخگویی به شیرین خواسته‌ها و بغض‌های او، لمس و آغوش گرفتن، بازی و ارائه توجه و علاقه صورت بگیرد.

تحرک: ارائه فضای مناسب برای تحرک کودک و ایجاد فرصت‌های استکشا برای او بسیار مهم است. در این دوران، کودک به آرامی مهارت‌هایی مانند راه رفتن، خزیدن، پشت و پیش کردن و غیره را تقویت می‌کند. اطمینان حاصل کنید که محیط اطراف کودک ایمن است و از وسایل خطرناک برای او دوری کنید.

ارائه محیط غنی حسی: کودک در این دوره با استفاده از حواس خود، دنیای اطراف خود را کشف می‌کند. فراهم کردن محیطی غنی حسی شامل آغوش دادن، بوسیدن، نواختن، گوش دادن به صداها، نمایش اشیا با رنگ‌های جذاب و متنوع، بازی‌های تکراری و حسی می‌تواند به توسعه حواس و احساسات کودک کمک کند.

تشویق به استقلال داشتن: در این دوران، کودک در حال یادگیری خودکنترل و استقلال است. تشویق کودک به انجام کارهای ساده مثل اینکه لباس هایش را خودش بپوشد یا خودش غذا بخورد می‌تواند به ایجاد اعتماد به نفس در کودک کمک کند.

خواندن کتاب و داستان: خواندن کتاب و داستان به کودک در این دوران کمک می‌کند تا با زبان، دنیای خیالی و مفاهیم جدید آشنا شود. این فعالیت می‌تواند علاقه کودک به کتابخوانی و یادگیری را تقویت کند.

تشویق به خلاقیت و کشف: ارائه فرصت‌هایی برای خلاقیت و کشف برای کودک بسیار مفید است. این می‌تواند شامل بازی با اسباب‌بازی‌های آموزشی، رنگ‌آمیزی، ساختن با خمیر بازی و استفاده از ابزارها و وسایل ساده برای کشف و آزمایش باشد.

اهتمام به سلامتی کودک: نظارت بر سلامت جسمی و روانی کودک و مراجعه به پزشک در موارد ضروری بسیار مهم است. واکسیناسیون، بررسی‌های دوره‌ای سلامت، توجه به تغذیه سالم و فعالیت‌های ورزشی مناسب برای کودک.

محدودیت استفاده از تکنولوژی: در این دوران، استفاده محدود و کنترل شده از تکنولوژی مانند تلویزیون، تبلت یا گوشی‌های هوشمند مهم است. به جای آن، به کودک فرصت‌های بیرون رفتن و تعامل با محیط طبیعی و بازی با اسباب‌بازی‌های سنسوری و آموزشی ارائه دهید.

ارائه مرزها و مشخصات: تعیین مرزها و قوانین مناسب با توجه به سطح توانایی و توسعه کودک اهمیت دارد. این کمک می‌کند کودک به تدریج یاد بگیرد که چه کارهایی مجاز است و چه کارهایی ممنوع است.

تشویق به خودآموزی: کودک در این دوران علاقه‌مند به خودآموزی است. ارائه فرصت‌هایی برای کشف و یادگیری از طریق بازی و تجربه مستقل می‌تواند به کودک کمک کند تا توانایی‌های جدیدی را کشف کند و مهارت‌های خود را تقویت کند.

توجه به نیازهای خاص: هر کودک دارای نیازها و خصوصیات خاص خود است. توجه به نیازهای خاص کودکان مثل نیازهای اضافی در تغذیه، خواب، رفتارهای خاص و مسائل بهداشتی بسیار مهم است. در صورت نیاز، مشاوره و کمک از متخصصین مربوطه را جستجو کنید.

تربیت کودک در دوران پیش‌دبستانی (شش سالگی):

در این دوره، کودک شروع به رشد شناختی و اجتماعی می‌کند. آموزش والدین درباره تربیت کودکان پیش‌دبستانی می‌تواند به آن‌ها کمک کند تا با رفتارهای مثبت مانند همکاری، به اشتراک گذاشتن و احترام به دیگران آشنا شوند. همچنین، تربیت کودک در این دوران می‌تواند شامل تقویت مهارت‌های اجتماعی، انضباط، خودکنترل، و ایجاد روند یادگیری باشد.

از ۶ تا ۱۲ سال: دوران ابتدایی

در این مرحله، کودک به مدرسه می‌رود و درس خواندن، نوشتن و حساب کردن را یاد می‌گیرد. شروع استقلال اجتماعی و عاطفی در کودک. این مرحله نیز در فرایند رشد و تربیت کودکان بسیار مهم است.

در این دوره، کودکان به تدریج در حال رشد شناختی، اجتماعی و عاطفی هستند. در این مرحله، تربیت کودکان به عنوان فردی مستقل و تقویت هویت شخصیتی آنها بسیار مهم است. در این دوره، کودکان می‌توانند درک و تحلیل پیچیدگی‌ها را تجربه کنند و مهارت‌های ارتباطی و اجتماعی خود را تقویت کنند. همچنین، توسعه مهارت‌های عاطفی و ارتقای استقلال و خودکارآمدی نیز در این دوره مهم است.

در این مرحله، والدین می‌توانند با شناخت نیازها، خصوصیات و توانایی‌های اخلاقی کودکان ۶ تا ۱۲ ساله خود، بتوانند بهترین روش‌ها را برای تربیت آنها انتخاب کنند. همچنین، در این مرحله بهتر است والدین به مراحل رشدی که کودکان در این دوره تجربه می‌کنند، آگاه باشند تا بتوانند با رفتار و نیازهای کودکان هفت ساله خود بهتر برخورد کنند.

در مورد مرحله ۶ تا ۱۲ سالگی، که به عنوان دوره دوم کودکی نیز شناخته می‌شود، تربیت کودکان می‌تواند به نکات مهم زیر توجه کند:

• اعتماد به نفس: توجه به اعتماد به نفس کودک در این دوره بسیار مهم است. اعتماد به نفس فرزند شما تأثیر بسزایی در سلامت روان و موفقیت او در طول سال‌های مدرسه دارد.
• توسعه مهارت‌ها: در این مرحله، کودکان قادر به توسعه مهارت‌های مختلف هستند. والدین می‌توانند کودکان را تشویق کنند تا مهارت‌های ارتباطی، اجتماعی، خلاقیت و مدیریت زمان را بهبود بخشند. همچنین، ترویج مهارت‌های مدیریت هیجانی نیز در این دوره مفید است.
• تحقق استقلال: در این مرحله، کودکان به تدریج استقلال بیشتری پیدا می‌کنند. والدین می‌توانند آنها را در فعالیت‌های مستقل و مسئولیت‌پذیری تشویق کنند. این به کودکان کمک می‌کند تا خودکارآمدی و مهارت‌های مورد نیاز برای مواجهه با چالش‌های زندگی را بیشتر تجربه کنند.

از ۱۲ تا ۱۸ سال: دوران نوجوانی

این مرحله با تغییرات فیزیکی، هورمونی و شناختی همراه است. کودک در این مرحله به تجربه استقلال و مسئولیت می‌پردازد و هویت و ارزش‌های خود را شکل می‌دهد. دوران نوجوانی، مرحله‌ای از رشد و توسعه کودکان است که از حدود ۱۲ تا ۱۸ سالگی آغاز می‌شود. این دوره زمانی است که کودکان به تدریج به بلوغ نزدیک می‌شوند و تغییرات زیادی در بدن، شخصیت و روانشان رخ می‌دهد. در این دوران، تربیت کودکان نیازمند توجه و آگاهی والدین است.

در زیر برخی از ویژگی‌ها و نکات کلیدی مرتبط با تربیت در دوران نوجوانی را برایتان توضیح می‌دهم:

• استقلال و خودکنترل: در این دوران، کودکان نیاز به استقلال و خودکنترل بیشتری دارند. آن‌ها تمایل دارند تصمیم‌های خود را بگیرند و مسئولیت‌های بیشتری را به عهده بگیرند. به آن‌ها اجازه دهید تصمیمات خود را بگیرند و در یادگیری مسئولیت و همچنین حل مشکلات، خودشان تجربه کنند.
• ارتباط و اعتماد: رابطه خوب و اعتماد بین والدین و نوجوان در این دوره بسیار اهمیت دارد. برقراری ارتباط باز و صمیمی، گوش دادن به مشکلات و نگرانی‌هایشان و پذیرش وجود احساساتی و هویتی او، مهم است. همچنین، به کودک اجازه دهید خودش را با دیگران به اشتراک بگذارد و در روابط اجتماعی تجربه کسب کند.
• هدف‌گذاری و برنامه‌ریزی: در این دوره، فرزندان به تعیین اهداف و برنامه‌ریزی برای آینده نیاز دارند. کمک کنید تا هدف‌هایشان را شناسایی کنند و برای رسیدن به آن‌ها برنامه‌ریزی کنند.

از ۱۸ سال به بعد: دوران جوانی 

کودک در این مرحله به دستیابی به استقلال مالی، تصمیم‌گیری‌های شغلی و تشکیل خانواده می‌پردازد. مهم است بدانید که این دسته‌بندی مراحل تربیت کودک تقریبی است و هر کودک ممکن است در توسعه خود متفاوت باشد. علاوه بر این، تربیت کودک یک فرآیند پیوسته است و همه این مراحل به صورت همزمان در حال ادامه هستند، بنابراین تربیت کودک از طریق ارائه محیط‌های مناسب، پشتیبانی، بهره‌برداری از منابع آموزشی و ارتباط مؤثر با کودک در طول تمام این سنین ادامه پیدا می‌کند.

نکات مهم تربیت کودک

تربیت کودک یک فرآیند چندسویه است که شامل رشد جسمانی، روانی و اجتماعی کودک می‌شود. در زیر برخی از نکات مهم در تربیت کودک را برای شما آورده‌ام:

• ایجاد ارتباط صمیمی: برقراری ارتباط صمیمی با کودک از سنین ابتدایی بسیار مهم است. این ارتباط باعث افزایش اعتماد کودک به خود و دیگران و همچنین تقویت روابط او با دیگران می‌شود.
• توجه به نیازهای اساسی: تضمین نیازهای اساسی کودک مانند تغذیه، خواب، بهداشت و امنیت برای رشد سالم او ضروری است.
• تنظیم مرزها و محدودیت‌ها: تنظیم مرزها و قوانین مشخص در خانه و در محیط‌های دیگر، به کودک کمک می‌کند تا مفهوم انضباط را یاد بگیرد و مرزهایی را که نباید عبور کند را بشناسد.
• بهره‌گیری از روش‌های مثبت‌گرایانه: استفاده از تمجید، تشویق و پاداش به جای تنبیه و مجازات، کمک می‌کند تا کودک بهبود رفتاری داشته باشد و خودآگاهی و اعتماد به نفس او افزایش یابد.
• تحمل اختلافات: آموزش به کودک که بتواند با اختلافات و تضادها در محیط‌های مختلف برخورد کند و با دیگران صمیمانه همکاری کند، مهارت‌های اجتماعی او را بهبود می‌بخشد.
• مدیریت خشم و احساسات: کودکان برای بیان احساساتشان و کنترل خشم به آموزش و راهنمایی نیاز دارند. آموزش راه‌حل‌های مشتمل بر تنفس عمیق، بیان حس‌ها، حل مسئله و همچنین مهارت‌های ارتباطی می‌تواند به کودکان در این زمینه کمک کند.
• تشویق خلاقیت و استقلال: ترغیب کودک به انجام فعالیت‌های خلاقانه و بهره‌گیری از استقلال در تصمیم‌گیری‌ها، باعث توسعه هوش و مهارت‌های عقلی او می‌شود.
• ارائه الگوی مثبت: به عنوان والدین، الگوی خود برای کودکانتان هستید. ارائه الگوی مثبت در رفتارها، ارزش‌ها، اخلاق و ارتباطات با دیگران، نقش بسیار مهمی در تربیت کودکان دارد.
• ارتباط با محیط طبیعی: ایجاد ارتباط کودک با طبیعت و محیط اطراف، توسعه حس مسئولیت، ارتباط احساسی و همچنین دیدگاه جهانی او را تقویت می‌کند. این می‌تواند از طریق بازی در فضای باز، پیاده‌روی در طبیعت و تجربه اجسام و جانداران باشد.
• ارتباط با مدرسه و جوامع دیگر: تسهیل در ارتباط کودک با محیط مدرسه، دیگر کودکان و افراد دیگر در جوامع مختلف، مهارت‌های اجتماعی و همکاری را تقویت می‌کند.

این مراحل اصولی اولیه در تربیت کودک را شامل می‌شوند و به والدین کمک می‌کنند تا به طور مؤثری فرزند خود را تربیت کنند. همدلی، تشویق، آموزش ارزش‌های خوب، احترام، نظم و انضباط، صرفه‌جویی در اعطای پاداش، و آموزش سپاسگزاری از جمله عوامل مهم در تربیت کودکان هستند.

نتیجه گیری:

در این مقاله ما به این موضوع پرداختیم که تربیت کودک را از چه سنی باید آغاز کرد و چه نکاتی را باید برای تربیت کودک رعایت کرد. بر اساس تحقیقات و نظریات روانشناسان، تربیت کودک باید از سنین زودهنگام شروع شود. در واقع، پروسه تربیت کودک از زمان تولد و شروع حیات آغاز می‌شود. در این مرحله اولیه، پرورش دادن علاقه و توجه به نیازهای جسمانی کودک، ایجاد ارتباط و ارائه تحریک‌های شنوایی و بصری، و نیز محافظت از سلامت جسمانی او از مسئولیت‌های مهم والدین است.

با پیشرفت سن و رشد کودک، تربیت و آموزش به شکلی سازمان‌دهی شده تر ادامه می‌یابد. معمولاً در سنین پیش‌دبستانی (۳ تا ۶ سال)، کودکان مهارت‌های اجتماعی، خودتنظیمی، خلاقیت و مهارت‌های زندگی را آموزش می‌بینند. در این مرحله، انتظار می‌رود که کودکان قوانین ساده خانه و محیط‌های دیگر را درک کنند و بتوانند به تدریج خودتنظیمی و خودکنترلی را در رفتارهایشان تجربه کنند.

همچنین، بر اساس نظریات برخی روانشناسان، مرحله مهمی برای تربیت کودکان، سنین نوجوانی (۱۱ تا ۱۸ سال) است. در این مرحله، تمرکز بیشتر بر توانمندسازی کودکان برای مسئولیت‌پذیری، تصمیم‌گیری مستقل، تعامل اجتماعی سالم و هدفگذاری آینده است.

مهم است بدانید که تربیت کودک یک فرآیند پیوسته است و نیاز به توجه و تغییرات متناسب با سن و فرآیند رشد کودک دارد. بنابراین، شروع تربیت از سنین زودهنگام و ادامه آن در طول سال‌ها بسیار حائز اهمیت است.