زمان مطالعه:
دقیقهبروز رسانی:
۱۴۰۴-۰۸-۰۷مشکل زبان باز نکردن کودکان: علل، پیشگیری و درمان
رشد زبان از اصلیترین بخشهای تکامل کودک است و هرگونه تأخیر در آن میتواند پیامدهای آموزشی و اجتماعی در پی داشته باشد. بسیاری از والدین با مسئله زبان باز نکردن کودکان مواجه میشوند و نمیدانند چه زمانی باید نگران شوند یا به متخصص مراجعه کنند. آگاهی والدین از علتهای این مسئله و شیوههای پیشگیری یا درمان، به آنها کمک میکند کودکشان مسیر طبیعی یادگیری زبان را راحتتر طی کند. در ادامه، نکات کاربردی و توصیههایی برای همراهی بهتر با کودک ارائه میشود.
زبان باز نکردن کودکان یعنی چه؟
زبان باز نکردن کودکان وضعیتی است که در آن کودک در سنی که انتظار میرود شروع به صحبت کند هنوز توانایی بیان واژههای ساده یا جملههای کوتاه را ندارد. در روند طبیعی رشد، بیشتر کودکان تا پایان هجدهماهگی چند کلمه ساده را به کار میبرند و در حدود دو سالگی دایره واژگان آنها گستردهتر میشود. در این سن، کودکانی که هنوز کلام قابل فهمی ندارند و بیشتر به تولید صداهای نامفهوم محدود میشوند، دچار تأخیر کلامی به شمار میآیند.
این وضعیت تنها به ناتوانی در گفتن کلمات محدود نمیماند و میتواند شامل دشواری در کنار هم قرار دادن واژهها یا ضعف در ساختن جملههای ابتدایی نیز باشد. برخی کودکان صداهایی تولید میکنند که برای اطرافیان معنای مشخصی ندارد. مراجعه به کارشناس گفتاردرمانی اهمیت زیادی دارد و انتخاب یک مرکز معتبر مانند مرکز گفتار درمانی در تهرانسر کمک میکند علت اصلی شناسایی شود و مسیر درمان زودتر آغاز شود.
مشکل زبان باز نکردن کودکان: میخوای بدونی چرا کودکان این مشکل رو دارند؟
علل شایع زبان باز نکردن کودکان
زبان باز نکردن کودکان معمولاً تنها یک دلیل ندارد و مجموعهای از عوامل میتوانند در ایجاد آن نقش داشته باشند. آشنایی با این دلایل کمک میکند والدین بهتر شرایط کودک خود را درک کنند و اقدامات لازم را برای رفع مشکل انجام دهند. در ادامه به مهمترین علتها اشاره میشود:
- مشکلات شنوایی: وقتی کودک صداها را به خوبی نمیشنود، امکان تقلید و یادگیری کلمات کاهش پیدا میکند. حتی کمشنوایی خفیف هم میتواند باعث عقبماندن کودک از همسنهای خود شود.
- عوامل ژنتیکی: در برخی خانوادهها سابقه تأخیر کلامی یا مشکلات زبانی وجود دارد. این پیشینه احتمال بروز مشکل مشابه را در کودک بیشتر میکند.
- اختلالات رشد عصبی: شرایطی مانند اوتیسم یا برخی مشکلات رشدی دیگر میتواند باعث شود کودک در برقراری ارتباط و یادگیری مهارتهای زبانی با دشواری روبهرو شود.
- محیط خانوادگی و اجتماعی:کودکان برای یادگیری زبان نیاز به تعامل و گفتوگوی روزانه دارند. رشد زبانی در محیطهایی که فرصت شنیدن و صحبت کردن کمتر است، کندتر پیش میرود.
- مشکلات حرکتی دهان و زبان: در بعضی موارد کودک توانایی لازم برای حرکت درست زبان، لب یا فک را ندارد و همین موضوع تولید کلمات را دشوار میکند.
- بیماریها یا شرایط پزشکی خاص: برخی بیماریهای طولانیمدت یا مشکلات جسمی میتوانند روی رشد گفتار اثر بگذارند و مانع پیشرفت کودک شوند.
نشانههای هشداردهنده در تأخیر کلامی کودکان
رشد گفتاری هر کودک در سنین مختلف معیارهای مشخصی دارد. نداشتن این مهارتها میتواند نشانهی نیاز به بررسی تخصصی باشد. جزئیات را در جدول زیر ببینید.
|
سن کودک |
نشانههای هشداردهنده در رشد گفتار |
|
یکسالگی |
واکنشی به نام خود نشان نمیدهد یا صداها را تقلید نمیکند. |
|
هجدهماهگی |
کمتر از چند کلمه ساده مانند «مامان» یا «بابا» را به کار میبرد. |
|
دو سالگی |
نمیتواند دو کلمه را با هم ترکیب کند و دایره واژگان او محدود است. |
|
سه سالگی |
جملههای کوتاه نمیسازد و بیشتر گفتار او برای دیگران نامفهوم است. |
|
چهار سالگی |
قادر به مکالمه ساده نیست یا بسیاری از صداها را نادرست تلفظ میکند. |
راهکارهای پیشگیری از زبان باز نکردن کودکان
پیشگیری از تأخیر کلامی همیشه ساده نیست اما اقدامهای درست در محیط خانواده میتواند احتمال بروز این مشکل را کاهش دهد و محیط مساعدی برای رشد زبانی کودک فراهم کند. گفتوگوهای روزانه با کودک، حتی زمانی که پاسخی از او دریافت نمیشود، به شکل مؤثری او را با واژهها و ساختار جملهها آشنا میکند.
شنیدن کتاب و قصههای کوتاه توجه کودک را جلب میکند و دنیای کلمات را برایش ملموستر میسازد. بازیهای زبانی مانند شعرهای کودکانه یا تمرین با صداها و آهنگها، میل کودک به تولید واژهها را افزایش میدهد و او را فعالتر میکند. حضور در جمعهای خانوادگی و شنیدن مکالمات فرصت ارزشمندی برای یادگیری سریعتر زبان ایجاد میکند.
در کنار این موارد، سلامت عمومی اهمیت زیادی دارد؛ تغذیه کافی، خواب منظم و مراقبت از بدن زمینه لازم برای یادگیری را فراهم میآورد. استفاده طولانیمدت از وسایل الکترونیکی مانند تلویزیون یا تلفن همراه نمیتواند جایگزین ارتباط واقعی شود و حتی روند زبانآموزی را کند میکند، بنابراین محدود کردن آن به نفع رشد گفتار کودک خواهد بود.
روشهای درمان و مداخله زودهنگام
زمانی که کودک با تأخیر کلامی روبهرو میشود، شناسایی زودهنگام و شروع درمان اهمیت زیادی دارد. درمان تنها محدود به یک روش نیست و مجموعهای از اقدامها بهصورت هماهنگ میتواند اثرگذار باشد. مهمترین روشها عبارتند از:
- گفتاردرمانی تخصصی: حضور در جلسات گفتاردرمانی زیر نظر کارشناس کمک میکند کودک مهارتهای زبانی را گامبهگام تمرین کند و درک بهتری از واژهها و جملهها پیدا کند.
- کاردرمانی برای تقویت مهارتهای ارتباطی: برخی کودکان علاوه بر مشکل زبانی در مهارتهای حرکتی یا شناختی نیز نیاز به پشتیبانی دارند. کاردرمانی به هماهنگی بهتر این بخشها کمک میکند و مسیر یادگیری زبان را هموارتر میسازد.
- مداخلات پزشکی در صورت وجود مشکلات جسمی: اگر علت تأخیر ناشی از مشکلاتی مانند کمشنوایی یا اختلال حرکتی دهان باشد، درمانهای پزشکی و استفاده از وسایل کمکشنوایی یا جراحی در برخی موارد ضروری است.
- همکاری والدین در خانه: تمرینهای سادهای که کارشناس معرفی میکند باید در خانه هم ادامه پیدا کند. ایجاد فضایی پر از گفتوگو و تشویق کودک برای استفاده از کلمات جدید نقش مهمی در موفقیت درمان دارد.
مشکل زبان باز نکردن کودکان: میخوای بدونی چرا کودکان این مشکل رو دارند؟
جمعبندی و توصیه پایانی برای والدین
زبان باز نکردن کودکان از نگرانیهای رایج والدین است و بیتوجهی به آن میتواند بر یادگیری و روابط اجتماعی کودک اثر بگذارد. شناخت نشانههای هشداردهنده، بررسی عوامل زمینهای و بهکارگیری روشهای پیشگیری و درمان، از مهمترین گامها در حمایت از رشد گفتاری کودک به شمار میرود. هرچه تشخیص زودتر انجام شود، درمان سریعتر آغاز میشود و نتیجه مؤثرتری خواهد داشت.
گفتوگوی مداوم با کودک، ایجاد محیطی غنی از محرکهای زبانی، محدود کردن زمان استفاده از وسایل الکترونیکی و مراجعه به مراکز تخصصی گفتاردرمانی از اقدامهای کاربردی هستند. همکاری خانواده با درمانگران و توجه به نیازهای فردی کودک، زمینهای فراهم میکند تا او بهتدریج تواناییهای زبانی خود را تقویت کند و همگام با همسالانش رشد کند.
در حال ثبت رای
نظرات کاربران
سلام به شما کاربر محترم وبسایت پرشین لیدی، خیلی خیلی خوشحال میشیم اگر نظر خودتون رو درباره مقاله بالا برای ما بنویسید. اما لطفا از موارد زیر پرهیز کنید.