جراحی لاغری، که به آن جراحی باریاتریک نیز میگویند، یک روش مؤثر برای کاهش وزن در افرادی است که به چاقی مفرط مبتلا هستند. این نوع جراحی به آنها کمک میکند تا به وزن ایدهآل خود برسند و از خطر بیماریهای مرتبط با چاقی در امان بمانند. با توجه به افزایش چشمگیر چاقی و مشکلات ناشی از آن، جراحی لاغری میتواند گزینهای مناسب برای کسانی باشد که نتوانستهاند با رژیم غذایی و ورزش به نتایج مطلوب دست یابند.در این مقاله به بررسی انواع روشهای جراحی لاغری، مزایا، عوارض احتمالی و معیارهای انتخاب این روش میپردازیم. هدف این است که شما با اطلاعات کافی، تصمیم بهتری برای بهبود سلامت و کیفیت زندگی خود بگیرید.
جراحی لاغری چه نوع جراحیای است؟
جراحی باریاتریک شامل چندین نوع عمل جراحی است که هدف آن کمک به افراد چاق برای کاهش وزن است. پزشکان معمولاً این جراحی را زمانی توصیه میکنند که دیگر روشهای کاهش وزن مؤثر نبوده و چاقی به سلامت فرد آسیب جدی برساند.
این جراحیها تغییراتی در سیستم گوارش ایجاد میکنند، معمولاً در معده و گاهی در روده کوچک، تا میزان کالری که فرد میتواند مصرف و جذب کند را کنترل کنند. همچنین این روشها میتوانند سیگنالهای گرسنگی که از سیستم گوارش به مغز منتقل میشود را کاهش دهند.
علاوه بر این، جراحی لاغری میتواند به درمان و پیشگیری از بیماریهای متابولیک مرتبط با چاقی، مانند دیابت و بیماری کبد چرب، کمک کند. با این حال، باید توجه داشت که این جراحی یک «راهحل سریع» نیست و برای دستیابی به نتایج موفقیتآمیز نیاز به آمادهسازی و تغییرات مداوم در سبک زندگی وجود دارد.
چه افرادی کاندیدای جراحی لاغری هستند؟
جراحی لاغری یا باریاتریک معمولاً برای افرادی توصیه میشود که به چاقی مفرط مبتلا هستند، یعنی دارای شاخص توده بدنی (BMI) ۴۰ یا بیشتر. همچنین، افرادی که BMI حداقل ۳۵ دارند و از مشکلاتی مانند دیابت نوع ۲، فشار خون بالا یا آپنه خواب رنج میبرند، نیز میتوانند کاندیدای این جراحی باشند. این جراحی به افرادی پیشنهاد میشود که با روشهای غیرجراحی مانند رژیم غذایی و ورزش نتوانستهاند به کاهش وزن پایدار دست یابند و وزن آنها تهدیدی جدی برای سلامتیشان محسوب میشود.
علاوه بر این، افرادی که در معرض بیماریهای مزمن ناشی از چاقی، مانند بیماری قلبی، بیماری کلیوی یا آرتروز قرار دارند، نیز کاندیدای مناسبی برای جراحی هستند. کسانی که آمادگی جسمی و روانی لازم برای تغییرات پس از عمل و پیروی از برنامههای تغذیهای و ورزشی را دارند، میتوانند از این جراحی بهرهمند شوند. پیش از جراحی، مشاوره پزشکی و انجام آزمایشهای لازم برای ارزیابی وضعیت سلامت فرد ضروری است تا ایمنی و موفقیت عمل تضمین شود.
برای تشخیص واجد شرایط بودن، باید به چاقی کلاس III توجه کرد. این به این معناست که فرد باید:
- شاخص توده بدنی (BMI) ۴۰ یا بیشتر داشته باشد که نشاندهنده خطر بالای بیماریهای مرتبط با چاقی است.
- یا BMI حداقل ۳۵ همراه با یک مشکل بهداشتی مرتبط با چاقی داشته باشد.
برای نوجوانان، معیارها کمی سختگیرانهتر هستند؛ آنها باید حداقل BMI ۴۰ یا ۳۵ به همراه یک مشکل پزشکی شدید داشته باشند. اگرچه اندازهگیری BMI کار سادهای است، ممکن است نیاز به آزمایشهای اضافی برای شناسایی مشکلات بهداشتی مرتبط نیز وجود داشته باشد.
انواع جراحیهای لاغری
جراحی لاغری شامل چندین روش متفاوت است که هرکدام به هدف کاهش وزن و بهبود سلامت طراحی شدهاند. یکی از رایجترین آنها، بای پس معده است. در این روش، بخشی از معده برداشته میشود و معده کوچکتری به روده کوچک متصل میگردد. این تغییرات موجب میشود که فرد کمتر غذا بخورد و همچنین جذب کالری و مواد مغذی کاهش یابد، که در نتیجه به کاهش وزن سریعتری منجر میشود.
روش دیگر اسلیو معده است. در این عمل، معده به شکل یک لوله باریک درمیآید و بخش زیادی از آن برداشته میشود. این تغییر باعث کاهش حجم معده و احساس سیری زودتر در فرد میشود. همچنین، اسلیو معده معمولاً عوارض کمتری نسبت به بایپس دارد.
روش سوم بند معده نامیده میشود. در اینجا یک بند سیلیکونی دور معده قرار میگیرد که میتواند به تدریج تنگتر شود. این بند معده را کوچکتر کرده و موجب میشود فرد کمتر غذا بخورد. یکی از مزایای این روش قابلیت تنظیم آن است. در ادامه به بررسی هر یک از این روشها میپردازیم:
اسلیو معده
عمل اسلیو معده یا «اسلیو گاسترکتومی» یکی از متداولترین انواع عمل لاغری در آمریکاست. این روش به دلیل سادگی و خطر کمترش محبوب شده است. در این عمل، حدود ۸۰ درصد از حجم معده برداشته میشود و فقط یک بخش کوچک باقی میماند. پس از جراحی، فرد نمیتواند حجم زیادی غذا بخورد و به سرعت احساس سیری میکند. این جراحی همچنین ترشح هورمونهای گرسنگی را کاهش میدهد و به بهبود متابولیسم و کنترل قند خون کمک میکند.
بای پس معده
بای پس معده که به نام «Roux-en-Y» هم شناخته میشود، یک روش پیچیدهتر است. در این جراحی، جراح یک کیسه کوچک در بالای معده ایجاد میکند و آن را از بخش پایینی جدا میکند. سپس روده کوچک تقسیم میشود و بخش جدید به کیسه کوچک متصل میگردد. این روش نه تنها مقدار غذایی که معده میتواند نگه دارد را محدود میکند، بلکه جذب مواد غذایی در روده کوچک را نیز کاهش میدهد که باعث اثربخشی بیشتر این روش میشود.
انحراف بیلیوپانکراس با سوئیچ دئودنوم (BPD-DS)
این روش که به «سوئیچ دئودنوم» نیز معروف است، ترکیبی از جراحی اسلیو معده و انحراف روده کوچک است. در این عمل، بیشتر روده کوچک (حدود ۷۵ درصد) دور زده میشود. این جراحی به شدت هورمونهای گرسنگی را کاهش میدهد و جذب مواد غذایی را محدود میکند. سوئیچ دئودنوم در کاهش وزن و بهبود بیماریهایی مانند دیابت مؤثر است، اما ممکن است باعث مشکلات تغذیهای شود.
جراحی محافظت از پیلور رودهای (SIPS)
این روش جدید، نسخهای اصلاحشده از سوئیچ دئودنوم است که برای کاهش عوارض جانبی طراحی شده است. در این جراحی، مانند اسلیو معده، عمل آغاز میشود و سپس بخش ابتدایی روده کوچک تقسیم میشود. روده کوچک به شکل یک حلقه دوباره متصل میشود و نیاز به یک اتصال جراحی دارد که به این ترتیب میزان کمتری از روده دور زده میشود. این امر به جذب بهتر مواد مغذی کمک میکند.
در نهایت، انتخاب نوع جراحی لاغری بستگی به شرایط فرد، میزان چاقی، سلامت عمومی فرد و همچنین هزینه جراحی چاقی دارد. بنابراین، مشورت با پزشک متخصص قبل از تصمیمگیری بسیار مهم است.
مزایای جراحی لاغری
جراحی لاغری مزایای متعددی دارد که میتواند تأثیرات مثبتی بر زندگی افراد داشته باشد. یکی از بزرگترین مزیتها، کاهش وزن سریع و مؤثر است. افرادی که این نوع جراحی را انجام میدهند معمولاً در مدت زمان کوتاهی کاهش وزن قابل توجهی را تجربه میکنند، که این میتواند به بهبود کیفیت زندگی و احساس بهتر نسبت به خودشان کمک کند.
مزیت دیگر این جراحی، بهبود وضعیت سلامتی است. چاقی مفرط میتواند باعث بروز مشکلات جدی مانند دیابت نوع ۲، فشار خون بالا و بیماریهای قلبی شود. با کاهش وزن، خطر ابتلا به این بیماریها به طور قابل توجهی کاهش مییابد و برخی افراد حتی میتوانند داروهای خود را قطع یا دوز آنها را کاهش دهند.
افزایش اعتماد به نفس نیز از دیگر نتایج مثبت جراحی لاغری است. بسیاری از افرادی که با چاقی دست و پنجه نرم میکنند، ممکن است احساس کمبود اعتماد به نفس داشته باشند. بعد از جراحی و کاهش وزن، این افراد معمولاً احساس بهتری نسبت به خود پیدا میکنند و به راحتی میتوانند در فعالیتهای اجتماعی شرکت کنند.
علاوه بر این، جراحی لاغری میتواند کیفیت زندگی را بهبود بخشد. افرادی که وزن خود را کاهش میدهند، معمولاً میتوانند فعالیتهای روزمره مانند ورزش، بازی با فرزندان و انجام کارهای ساده مانند خرید را با راحتی بیشتری انجام دهند. این تغییرات میتواند به افزایش انرژی و نشاط در زندگی روزمره منجر شود.
از دیگر مزایای جراحی لاغری میتوان به موارد زیر اشاره کرد:
- کاهش وزن قابل توجه و پایدار: جراحی یکی از معدود روشهایی است که اثرات بلندمدت مثبتی بر چاقی کلاس III دارد.
- کاهش هورمونهای گرسنگی و بهبود متابولیسم: این جراحی میتواند به تنظیم متابولیسم بدن کمک کند و مانع از افزایش دوباره وزن شود.
- مدیریت کلسترول و قند خون: معمولاً این نوع جراحی میتواند علائم دیابت را بهبود بخشد و به افرادی که با سندرمهای متابولیک مواجهاند، این امکان را بدهد که داروهای خود را قطع کنند.
- زندگی طولانیتر و سالمتر: جراحی لاغری میتواند خطر ابتلا به مشکلات و بیماریهای ناشی از چاقی را کاهش دهد و به افزایش طول عمر کمک کند. تحقیقات نشان دادهاند که این جراحی میتواند خطر مرگ ناشی از هر علتی را تا بیش از ۴۰ درصد کاهش دهد.
آیا کاهش وزن پس از عمل لاغری دائمی است؟
کاهش وزنی که پس از جراحیهای لاغری به دست میآید، معمولاً پایدار و ماندگار است، اما این موضوع به رعایت تغییرات در سبک زندگی بستگی دارد. این جراحیها با ایجاد تغییرات در سیستم گوارش، به افراد کمک میکنند تا میزان کالری که میتوانند جذب کنند را کاهش دهند و همچنین سیگنالهای گرسنگی را کنترل کنند. به همین دلیل، بیماران معمولاً بین ۵۰ تا ۸۰ درصد از وزن اضافی خود را از دست میدهند و میتوانند این کاهش وزن را برای مدت طولانی حفظ کنند. برای مثال، بیمارانی که جراحی بایپس معده انجام میدهند بهطور متوسط ۷۰ درصد از وزن اضافی خود را کاهش میدهند، در حالی که جراحی اسلیو معده میتواند بین ۳۰ تا ۸۰ درصد کاهش وزن را به همراه داشته باشد.
هرچند که جراحیهای کاهش وزن به عنوان روشهای مؤثر و دائمی برای مدیریت چاقی شدید شناخته میشوند، اما عوامل دیگری نیز بر پایداری نتایج تأثیر دارند. بعد از عمل، پیروی از یک رژیم غذایی سالم و توجه به ورزش و فعالیت بدنی از اهمیت بالایی برخوردار است تا از بازگشت وزن جلوگیری شود. همچنین، کاهش وزن میتواند به بهبود وضعیت بیماریهای مزمن مرتبط با چاقی، مانند دیابت نوع ۲ و فشار خون بالا کمک کند که این امر به پایداری سلامتی کلی فرد نیز میانجامد. به طور کلی، اگر بیمار به توصیههای پزشکی و تغییرات سبک زندگی پس از عمل پایبند باشد، جراحی لاغری میتواند در کاهش وزن دائمی مؤثر باشد.
جراحی چاقی چه نوع بیماریهایی را میتواند درمان کند؟
چاقی با بسیاری از بیماریهای مزمن مرتبط است که برخی از آنها میتوانند خطر جدی برای زندگی به همراه داشته باشند. پس از جراحی و کاهش وزن، بسیاری از این شرایط بهطور قابل توجهی بهبود مییابند. اگر شما از کاندیدای جراحی چاقی هستید و به دنبال یک جراح هستید ، ممکن است در حال حاضر با این بیماریها دست و پنجه نرم کنید یا در معرض خطر ابتلا به آنها قرار داشته باشید:
- کلسترول بالا: هیپرلیپیدمی به معنای وجود چربیهای اضافی در خون است که میتواند رگها را مسدود کرده و خطر سکته مغزی و حمله قلبی را افزایش دهد.
- فشار خون بالا: هیپرتانسیون به فشار خون بالاتر از حد نرمال اشاره دارد و میتواند باعث فرسایش دیوارههای رگها و در نتیجه خطر حمله قلبی و سکته شود.
- قند خون بالا: هیپرگلیسمی بهویژه با مقاومت به انسولین مرتبط است و میتواند به مشکلات جدی مانند دیابت منجر شود. عدم کنترل این وضعیت میتواند آسیبهای جدی به اعضای بدن بزند.
- دیابت نوع ۲: افزایش چربی در بدن میتواند باعث مقاومت به انسولین و در نهایت دیابت نوع ۲ شود. خطر ابتلا به این نوع دیابت با افزایش هر واحد BMI تا ۲۰٪ افزایش مییابد.
- بیماری قلبی: چاقی میتواند عملکرد قلب را مختل کرده و به نارسایی قلبی منجر شود و همچنین خطر تشکیل پلاک در شریانها را افزایش دهد.
- بیماری کلیوی: عوامل مرتبط با چاقی مانند فشار خون بالا و مقاومت به انسولین میتوانند به بیماریهای مزمن کلیوی منجر شوند.
- آپنه انسدادی خواب: این وضعیت باعث میشود که فرد در خواب به طور مکرر دچار توقف تنفس شود، که میتواند خطرناک باشد.
- آرتروز: وزن اضافی فشار زیادی به مفاصل، به ویژه زانوها وارد میکند و احتمال ابتلا به آرتروز را افزایش میدهد.
- بیماری کبد چرب غیرالکلی (NAFLD): این بیماری زمانی رخ میدهد که بدن چربی اضافی را در کبد ذخیره میکند، که میتواند به آسیبهای طولانیمدت منجر شود.
- سرطان: چاقی با افزایش خطر ابتلا به چندین نوع سرطان مرتبط است و میتواند خطر مرگ ناشی از سرطان را به طور قابل توجهی افزایش دهد.
جراحی چاقی میتواند با کاهش وزن و بهبود متابولیسم، به بهبود این شرایط کمک کند و از بروز یا پیشرفت آنها جلوگیری نماید.
نظرات کاربران
سلام به شما کاربر محترم وبسایت پرشین لیدی، خیلی خیلی خوشحال میشیم اگر نظر خودتون رو درباره مقاله بالا برای ما بنویسید. اما لطفا از موارد زیر پرهیز کنید.