بی اشتهایی در کودکان

خلاصه و مفید بخوانید :

بی‌اشتهایی کودکان یکی از نگرانی‌های رایج والدین است. این مسئله ممکن است ناشی از عوامل جسمی، روانی یا عادات غذایی نادرست باشد. برای رفع آن، ابتدا باید دلایل بی‌اشتهایی مشخص شود. بیماری‌ها، مصرف دارو، حساسیت‌های غذایی، سوء‌جذب مواد مغذی، و حتی مشکلات روانی مانند فشارهای خانوادگی یا استرس می‌توانند از عوامل موثر باشند. والدین باید پاسخ به سوالاتی درباره عادات غذایی، فعالیت‌های روزانه و ترجیحات غذایی کودک را آماده کنند.

کاهش اشتها پس از یک سالگی معمولاً طبیعی است زیرا سرعت رشد کاهش می‌یابد. اگر وزن و قد کودک مطابق جداول رشد باشد، نگرانی زیادی وجود ندارد. تغذیه سالم و منظم شامل وعده‌های غذایی متنوع و حذف میان‌وعده‌های غیرمغذی، اهمیت زیادی دارد. والدین باید از اجبار یا تشویق بیش از حد به غذا خوردن پرهیز کنند و از روش‌های مثبت برای ایجاد انگیزه غذایی استفاده کنند.

روش‌های نادرست مانند التماس، تهدید، یا سرگرم کردن کودک با تلویزیون هنگام غذا باید کنار گذاشته شوند. تهیه غذاهای جذاب با توجه به سلیقه کودک، برنامه‌ریزی برای وعده‌های غذایی منظم، و حفظ آرامش هنگام غذا خوردن، می‌تواند به افزایش اشتهای کودک کمک کند. با رعایت این توصیه‌ها و مشورت با متخصص تغذیه، می‌توان به بهبود وضعیت کودک کمک کرد.

دختر 4 ساله من، بسیار بی اشتهاست. خیلی کم غذا می خورد و بیشتر در حال فعالیت است ، از لحاظ ظاهری کوچک به نظر می رسد من نگران سلامتی او هستم، چه باید بکنم؟

این سؤالی است که بسیاری از مادران جوان دارند. این مشکل تنها مربوط به مادران ایرانی نیست. بسیاری از مادران دنیا نمی دانند ، کدام غذا و به چه میزان برای کودکشان مناسب است ، تا رشد او به خوبی صورت گیرد.

با ارائه مطالب استخراج شده از منابع معتبر تغذیه ای و پزشکی ، به شما کمک خواهیم کرد تا به حل این مشکل بپردازید.

درمان بی اشتهایی کودکان را از سه جنبه مورد بررسی قرار می دهیم : ابتدا علل بی اشتهایی کودکان را روشن می سازیم وسپس به بررسی نیازهای تغذیه ای کودکان می پردازیم و در انتها کاربرد عملی اطلاعات را به شما خواهیم آموخت.

علل بی اشتهایی کودکان

برای حل هر مشکلی نیاز است که ابتدا علت آن را متوجه شویم . مادری که کودکش به اندازه کافی غذا نمی خورد و از دست ناز کردن های او به تنگ آمده ، و ازرشد نرمال کودکش نگران است ، به پزشک یا متخصص تغذیه مراجعه می کند که در این صورت پزشک درمورد عادات کودک از او چنین سئوالاتی خواهد کرد : ساعات غذا خوردن کودک چگونه است ؟ مقدار غذایی که درهر وعده می خورد به چه میزان است ؟ در بین وعده های غذایی چه چیزهایی مصرف می کند؟ میزان فعالیت شدید کودک چند ساعت در روز است ؟ شما نیز باید ، حتما در ابتدا پاسخ این سؤالات را آماده کنید.

علل متفاوتی برای بی اشتهایی کودکان به غذا ، وجود دارد.

علت اول- وجود نوعی بیماری در کودک. هر نوع بیماری یا داروی مصرفی ای که موجب زخمهای دهان ، تغییرحس چشایی کودک ، کاهش اشتها ، تهوع و استفراغ شود والبته وجود تب خفیف نیز موجب کاهش اشتهای کودک می شود . در طول دوران مریضی یا نقاهت ، به دلیل کمتر شدن فعالیت کودک ، وی اشتهای کمتری نسبت به غذا خوردن پیدا می کند . ولی نگران نباشید بازسازی بدن کودکان بسیار سریع است. پس از مریضی ، با مراقبت بیشتر، کودک شما به راحتی به وضعیت اولیه باز می گردد. فقط باید مراقب باشید ، کمبود غذایی او به سوء تغذیه نیانجامد که اثرات مخرب آن به سختی جبران پذیر است.

شما با مشورت کردن (هر2 تا 3 ماه یک بار) ، نبودن این علائم و اطمینان از عدم وجود انگل در روده های کودکتان، می توانید مطمئن شوید که دلیل بی اشتهایی او مریضی نیست.

علت دوم- وجود سوء جذب یا حساسیت های غذایی در کودک . ممکن است روده های کودک، به یک نوع ماده غذایی مثل پروتئین موجود در گندم (گلوتن) حساسیت داشته باشد. از این رو مواد غذایی به راحتی جذب دیواره روده نمی شود. و یا در اثر مصرف یک ماده غذایی خاص ، در بدنش عوارض خاصی به وجود آید که موجب ترس کودک از غذا و غذا خوردن شود.

برای اطمینان از عدم وجود چنین حالتی ، برنامه غذایی و میزان مصرف ازهرغذا را درطول مدت 3 هفته یادداشت کنید ، به این ترتیب متوجه خواهید شد چه غذاهایی را دوست ندارد. چه غذاهایی ، با چه فرم و چه حرارتی (با کدام مواد اولیه) را بهتر می خورد. به این ترتیب برنامه غذایی که برای کودک تعیین خواهید کرد ، بر اساس علایق او وبه روش جانشینی خواهد بود که بعداً در مورد آن توضیح خواهیم داد.

علت سوم- در دسترس نبودن غذاهای کافی وسالم برای کودک . گاهی غذای کافی و مقوی در اختیار کودک نیست و گاهی والدین ، موادغذایی سالم ، نظیرسبزیجات شسته و پوست کنده ، میوه های شسته و آماده خوردن ، دانه ها و مغزهای مقوی مثل آجیل، لبنیات تازه و … را در اختیار کودک قرار نمی دهند و در عوض به عنوان میان وعده ، به او شیرینی و شکلات و یا تنقلاتی می دهند که کالری زیاد دارد و محتوی ” نوترینتی ” کمی است .

علت چهارم- وجود فشارهای روانی بر کودک . یک مشاجره خانوادگی ، یا وجود مشکلی در بین اعضاء دیگر خانواده ، برغذا خوردن کودکان ، خصوصاً کودکان باهوش تأثیر بسزایی دارد. اجبار کودک به خوردن ، و ترساندن او از پدرش یا هر قدرت دیگری و تهدید کودک برای غذا ندادن به خاطر عمل زشتی که انجام داده است همه از این مقوله اند.

علت های دیگر-رفتارهای غلط غذایی خانواده

وعده دادن کودک به شیرینی و تنقلات در عوض خوردن غذا

غذا دادن به کودک در برابر تلویزیون و کلاً در زمانی که حواس او مشغول کار دیگری است

ناز کشیدن های زیاد مادر واصرار زیاد وی برای خوردن غذا

غذا دادن در زمان های نامنظم و مکانهای مختلف نیز می تواند از علل بی اشتهایی کودکان باشد.

نیازهای تغذیه ای کودکان

از یک سالگی تا زمان بلوغ ، اغلب به عنوان دوران پنهان و خاموش رشد تعبیر می شود که دراین دوران ، رشد فیزیکی نسبت به سال اول زندگی و دوران بلوغ کمتر می باشد ودر این زمان است که شکوفایی رفتارهای اجتماعی، احساس و عواطف واستعدادها شکوفا می شود.

کودک بعد از یک سالگی ، هر سال به طور متوسط ، 2 تا 3 کیلوگرم افزایش وزن دارد و 6 تا 8 سانتی متر به قدش اضافه می شود . در این زمان ، بسیاری از والدین به دلیل تغییر در اشتهای کودک وکند شدن سرعت رشد ، نگران کاهش اشتهای کودک می شوند ؛ در حالی که این مسأله کاملاً طبیعی است و تا زمانی که روند رشد کودک بر اساس جداول رشد، صعودی باشد کودک نرمال است.

بسیاری از مادران شکایت می کنند که ” کودک من به اندازه قبل غذا نمی خورد، وقتی کوچک تر بود بیشتر غذا می خورد و… ” پاسخ این مادران ، این است که: ” انتظار می رود این مسأله پیش آید، چراکه سرعت رشد نسبت به دروان کودکی آرام شده است و کودک به غذای خیلی زیاد ، نیاز ندارد . ” اگر کودک کل وعده غذایش را هم نخورد ، والدین نباید شکایت کنند . به علاوه ، اشتهای کودک وابسته به سطح فعالیت اوست و بستگی به این دارد که آیا کودک سالم است یا بیمار. این را باید بدانید که در دوران کودکی ، علاقه ها و عدم علاقه ها به غذاهای مختلف به سرعت تغییر می کند و دوست داشتن یا نداشتن غذا تحت تاثیر غذا، ظاهر و طعم غذاست.

برای تعیین نیازهای تغذیه ای یک کودک ، لازم است در ابتدا وضعیت تغذیه ای او را مشخص کنیم ؛ به این معنی که بدانیم کودک رشد نرمال دارد یا خیر، به اندازه کافی قد گرفته است ؟ وزن او در محدوده نرمال است یا کمتر ؟

برای پاسخ به این سؤالات ، متخصصین تغذیه با استفاده از جداول مختلف، میزان رشد کودک را تعیین می کنند.

یک جدول خلاصه از نمودارهای موجود در زیر ارائه شده ( البته برای دسترسی به اطلاعات دقیق تر باید با یک متخصص مشورت کنید. )

پس از تعیین وضعیت تغذیه ای کودک ، نیازهای کودک بر اساس رشدی که باید داشته باشد تعیین می شود . حال نیازهای غذایی کودک چه هستند؟

به دلیل رشد و تکامل استخوان ها، دندان ها، ماهیچه ها و افزایش حجم خون ، نیاز به مواد مغذی کودک بر حسب واحدهای بدنی او بیشتر از بزرگسالان است.

دلایل کم اشتهایی کودکان و بهترین روشهای مقابله با آنها

1 – روش‌هاي نادرست مادر در تغذيه کودک

اگر کودک‌تان غذا نمی‏خورد‌ یا بي‌اشتهاست، دلایل زیادی دارد‌ از جمله‌ روش‌هاي نادرست مادر، در تغذيه کودکش که باعث لجبازي کودک و خودداري او از خوردن مي‌شود و با کاهش رشد کودک نسبت به گذشته همراه خواهد شد. بي‌اشتهايي کودکان علل جسمي و روحي دارد. چنانچه شرايط روحي و رواني کودک و نحوه تغذيه از بدو تولد مناسب باشد، معمولا نبايد شاهد بي‌اشتهايي کودک باشيم.

2 – خوردن یا نخوردن

این مشکل از ابتدای تولد کودک ظاهر می‏شود و اگر دلیل آن به خاطر بیماری جسمي نباشد، نشانه‏هایی از لجبازي يا عکس‌العمل شيرخوار است. چون رابطه کودک با محيط اطراف با نحوه غذا خوردن او مشخص مي‌شود يعني کودک هر اعتراض يا مشکلي دارد با طرز خوردن خود(پرخوري، نخوردن غذا يا خوردن غذاهاي کم‌ارزش) نشان مي‌دهد. مثلا بي‌اشتهايي که از پنج ماهگي شروع مي‌شود، گاهي به اين دليل است که کودک مي‌خواهد با عکس‌العمل خود هشدار ‌دهد با رفتار زورگويانه مادر در همه زمينه‌ها به خصوص اجبار پدر و مادر در غذا خوردن و رفتار اضطراب‌گونه مادر، مشاجره والدين، جدايي و تولد خواهر و برادر کوچک‌تر مخالف است. لازم است بدانيد کودک به همه اين شرايط، حق اعتراض دارد.

3 – کودک‌تان را مجبور به غذا خوردن نکنید

شما نباید برای آنکه کودک‌تان را به خوردن غذا ترغیب کنید‌ او را تهدید، تنبيه و حتي تشويق کنید. مضرات این کار بیش از فوایدش است؛ چون اوضاع غذا‌خوردن کودک را بدتر می‌کند. شرايط را بايد به گونه‌اي فراهم کنيد تا کودک هنگامي که گرسنه مي‌شود، خودش به طرف غذا بيايد. در اکثر موارد غذا نخوردن کودکان دوره‌اي گذراست. از والدين تقاضا مي‌شود آرامش خود را در اين‌گونه موارد حفظ کنند.

4 – استفاده از روش‌های نادرست

هستند تعدادی از مادران که برای غذا دادن به کودک‌شان از روش‌های نادرستی بهره می‌گیرند مثل التماس کردن، پرت کردن حواس کودک، تصاوير تلويزيون، دويدن دنبال کودک، با سرنگ غذا دادن، تهديد، با فشار دهان کودک را باز کردن و تجويز شربت اشتهاآور که البته هيچ‌کدام موثر نيست.

5 – زمان تغذيه کودک وسايل بازي او را جمع کنيد

عواملی که در غذا نخورن کودک دخالت دارد و بی‌اشتهایی را برای کودک به همراه دارد، رعايت نکردن نظم در غذا خوردن، پر کردن بيش از حد ظرف غذا، رعايت نکردن تنوع و نرم کردن بيش از حد غذا‌ست. موقع غذا خوردن کودک با ديگران صحبت نکنيد. غذا را در ميز يا سفره جاي مناسب قرار دهيد و پيشنهاد کنيد غذا بخورد. موقع تغذيه کودک تلويزيون را خاموش و وسايل بازي او را جمع کنيد. براي غذا خوردن، زمان معيني تعيين کنيد. باقي‌مانده غذاي کودک را بدون اينکه در مورد آن با او بحث کنيد، از سر سفره برداريد.

6 – موقع غذا خوردن کنار کودک بنشينيد

ظرف‌های مخصوص غذا خوردن برای کودک و در عین حال کنار خانواده بودن، کودک را به غذا خوردن ترغیب می‌کند؛ چون کودک به دقت از عادت غذايي خانواده تقليد مي‌کند. چنانچه والدين طعم غذايي را دوست ندارند، نبايد در حضور کودک مطرح کنند. کودک را با هم‌سن ‌و ‌سال خودش مقايسه نکنيد‌ زيرا رشد و ميزان اشتها در کودکان مختلف متفاوت است. موقع غذا خوردن کنار کودک بنشينيد و در مورد غذا با او صحبت کنيد و از او بپرسيد چه غذاهايي براي شام يا روز بعد دوست دارد.

7‌- کودک را سرزنش نکنيد

هیچ‌وقت کودک را مجبور به غذا خوردن نکنید. بگذارید با میل و رغبت خودش غذا را میل کند و چنانچه مقداري از غذا را در اطراف پخش كرد، او را سرزنش نکنيد. با شادي ميل به غذا خوردن را در کودک ايجاد کنيد.

8‌– تبلیغاتی که برای کودک ضرر دارد

به کودک یاد بدهید که خوردن پفک، چیپس و نوشابه‌های گازدار برای او مضر است و اگر دلیل تبلیغ این محصولات را‌ جویا شد، به نوعی او را متقاعد کنید.

همچنين توصيه به خانواده‌ در عدم مصرف غذاهاي فست‌فود آماده رستوراني که پرکالري هستند و ارزش غذايي کمتري دارند، اهميت دارد.

از مجموع:۰ نفر میانگین امتیاز داده شده ۰

در حال ثبت رای